Wycieczka do MURUD, czyli o forcie, którego nigdy nie zdobyto.

Co robić jak się mieszka w Mumbaju i chce się odpocząć od tej miejskiej dżungli? Trzeba wybrać się gdzieś na wycieczkę. Niestety jechać musimy dość długo bo Mumbaj wielki i gdzie okiem sięgnąć ciągle widać ludzkie zabudowania. Podobno w Indiach nie można być samemu bo zaraz znajdą się wokół tłumy ludzi. No ale może przynajmniej trochę spokojniej, wiejsko, jakiś horyzont niezabudowany...

Takim ciekawym, w miarę spokojnym miejscem jest Alibaug i dalej Murud z pięknym fortem. 

O wycieczcie do Murud opowiedziała nam Maria, która mieszkała jakiś czas w Mumbaju więc sporo zwiedziła.

 Z Alibaug do Murud są jakieś dwie godziny drogi, częste połączenia autobusowe i malownicza trasa wzdłuż wybrzeża przez wsie, gdzie alfabet łaciński jest wielkomiejską fanaberią a zagajniki przez połowę dnia są podwodne. Plotka, która mi się obiła o uszy, że z Mumbaju można tam dopłynąć promem - została na miejscu wyśmiana, ale może jednak... Murud jako miasteczko chwyciło mnie za serce. Niskie domy, ciepłe żółtawe kolory fasad i bitej drogi, uliczni sprzedawcy, przepychający się ludzie i motocykle, śmieci, śpiew muezina, czysto-brudne hotele*, sklepy ze słodyczami wypełnione klientami. Wszystko to gwarne i tłoczne w sposób nie miejski tylko miasteczkowy właśnie.

            Plaża w Murud jest szaro-czarna. Chwalą się, że najczarniejsza w Indiach. W czasie odpływu można zajść daleko od brzegu brudząc sobie stopy czarnym drobnym piaskiem. Przy plaży można w paru niedrogich lokalach zjeść, co tam akurat im się złowiło. W naszym przypadku były to krewetki. Polecam. Okazuje się, że na tyłach można by też nocować (coś jakby szeregowe domki kempingowe) ale nie wiem za ile. Wolę opustoszałe Chikani.

            Głównym powodem naszych odwiedzin jest fort Murud-Janjira (czyli fort Wyspa-Wyspa, bo zarówno zniekształcone arabskie "al jazeera" jak i konkańskie "morod" oznaczają wyspę). Zbudowany około 1570 roku, rządzony przez Siddhi, potomków czarnych afrykańskich niewolników, był ich ostoją przeciwko dominującym siłom Wielkich Mogołów a później Marathów. Ujęło mnie to, że nikt go nigdy nie zdobył! Ani Anglicy, ani Portugalczycy, ani Marathowie! I to do XX wieku mimo prochu, dynamitu i tym podobnych życiodajnych wynalazków. Zresztą jeszcze w 1969 roku na stanie było ponad pół tysiąca armat. 

Maharadża Shivaji

Najbardziej uparty był słynny Maharadża Shivaji, który próbował zdobyc Janjirę trzynaście razy** – chyba chciał mieć czarny pas w zdobywaniu fortów, bo Murud-Janjira wśród warowni to Five Point Palm Exploding Heart Technique*** wśród ciosów kung-fu. A Shivaji to nie byle kto: założył Imperium Marathów i wydarł pół Dekanu Wielkim Mogołom, którzy przeciw niemu słali armię w porywach liczącą 300 tysięcy ludzi. Wygrywał bitwy z siedmiokrotnie większymi siłami wroga (bitwa pod Umberkhind, bitwa pod Sinhagad) a jego wojska to twardziele jak Spartanie (350 żołnierzy broniło fortu Chakan przez 56 dni przeciwko 21.000 Mogołów). W wolnych chwilach  jeździł na ulubionym koniu Vishwas (Wiara) no i na jego cześć przemianowano słynną Victoria Station na Chhatrapati Shivaji Terminus. Aż dziw bierze, że będąc tak dobrą partią wziął sobie tylko osiem żon.

            A wracając do naszej wycieczki, wystarczy złapać rikszę i powiedzieć "Janjira fort", oczywiście zapoznasz się z wygórowaną ceną (jednak zaskakująco jednorodną w różnych autorikszach) i wio. Trzeba zaznaczyć o jaki fort chodzi, bo starszy brat Shivaji też Janjiry nie zdobył i ze złości zbudował opodal konkurencyjną warownię. Można (i nawet chyba fajniej by było) pójść na piechotę – wcale nie taki rzut beretem i na górę trzeba się wspiąć, ale za to ma się więcej czasu na malownicze widoki zatoczki śródlądowej, kutrów i innych takich przyziemnych spraw. Fort od plaży miejskiej i miasteczka oddzielony jest skalistą górą, a wybrzeże w porze monsunu jest jaskrawozielone. No i fort: wygląda na niezdobyty! Nieregularny w kształcie wyrasta pośrodku zatoki jakieś pół kilometra od brzegu. Ściany pionowo wystają z morza a nieregularny kształt zawdzięcza temu, że pokrywa idealnie wyspę skał podwodnych. Jest koloru czarnego: podobno zbudowany został z materiału z domieszką ołowiu. Rzeczywiście sprawia wrażenie nieprzeniknionego ciężaru. Wszystkie krawędzie są gładkie, brakuje kątów prostych. Nie widać do niego wejścia. Teraz rządzą w nim drzewa i papugi, ale tego z oddali nie widać. Słychać tylko szum morza i widać czarną niewzruszoną bryłę. Jest piękny.

            Z punktu widokowego jedziemy przez wioskę-slums do przystani skąd odpływają łódki na zwiedzanie fortu. I to żaglówki!!! Dau (dhow) to łajba jakby typu łacińskiego, taka bez bomu, z żaglem zwisającym z pochyłej rei. Zawsze się zastanawiałam jak to ustrojstwo robi zwroty... Fort wciąż mi nie objawił jak się do niego wchodzi (mimo że przycumowała do niego druga żaglówka) – tak to został przebiegle pomyślany. Na łódkę wsiadło i klapnęło po turecku ponad 50 osób chociaż na to nie wyglądała (to decybele kazały mi policzyć). Dzięki temu miała porządne zanurzenie i można było maczać rękę w wodzie. Niedługo po wypłynięciu kapitan zaczął mantrę przewodnika w Hindi z istotnym elementem opłat. Nawet coś zrozumiałam (wplatają dużo angielskich wyrazów****, a sąsiad opowiedział nam już pokrótce historię fortu). A na koniec dziecko puściło pawia średnicy 1,5 m. (Deski pokładu nie są zamocowane, są tylko położone, więc jak zeszliśmy z łajby wsadzili je do wody i tyle.)

            A ten żagiel przy zwrocie to się obsługuje tak: przerzuca się go nad reją. Serio! Łajba traci całą prędkość, łatwo go przedrzeć i potrzeba co najmniej dwóch chłopów przy lekkim wietrze. Ekonomia, ergonomia i wydajność w swoim zaprzeczeniu. Niech ktoś mi powie czy to ma plusy?!

            Fort. Dopiero jak byłam kilkanaście metrów od niego to zobaczyłam wejście. Kolorowe papugi krakały nad ciemną, wilgotną bramą, której strzeże potwór miażdżący słonie. Przez nią przechodzisz do fortu-dżungli. Zachowało się w rozsądnym stanie jeszcze sporo zabudowy: świątynia, pałac, budynki gospodarcze. Ogromne studnie wypełnione słodką wodą robią wrażenie (proszę wrócić do niezdewaluowanego znaczenia słowa "ogromny' – ja mówię o kilkunastu metrach średnicy). Były ważnym czynnikiem obronnym: garnizon mimo długotrwałego oblężenia miał wody na ho!ho! W labiryncie ciemnych pomieszczeń w podziemiach można by się zgubić, mimo że wiele z nich jest wyraźnie oznakowanych na biało, przez nietoperze. Trochę na południe od centrum fortu wznosi się murowane wzgórze, z którego widać daleko i w każdym kierunku. Ponad setka turystów rozpierzchła się i dopiero tam odnaleźliśmy paru. Malborku! Wawelu! Pieskowa skało! Ogrodzieńcu! I, pożalić się, Biskupinie! Chowajcie się – Murud rulez!

            Jechałam tam nie mając pojęcia, co zobaczę (o mało co nie wysiedliśmy przez to przy innej okolicznej atrakcji – pałacu Nawab, zamkniętym dla turystów z powodu kradzieży zabytkowych witraży). Może Murud to nie jest fort największy na świecie, może nie najpiękniejszy, ale pofalowana linia czarnego muru, wilgotna bryza lepiąca się do policzków, zapach morza i skrzek ganiających się papug wyryły się w mojej pamięci.

Już nigdy nie będzie takich fortów, ani takich łódek wpływających w ich bramy. Już nigdy.

P.S. Przejrzysta mapka z innymi atrakcjami okolicy na stronie www.murudjanjira.com

*hotel = knajpka

**tak mówią na miejscu, próbując to zweryfikować w internecie trafiłam tylko na dowody sześciu prób, i tak był uparty.

***zobacz Kill Bill jeśli tego jeszcze nie zrobiłeś

****dla tych, co czytali lub słuchali "Margot" Witkowskiego: brzmi to dokładnie jak gadanie cyganów po cygańsku. Wielokrotnie już w Mumbaju pomyślałam o wiertarkach.