"Lalki w ogniu", moja subiektywna opinia.

Na temat książki „Lalki w ogniu” Pauliny Wilk głośno jest od pewnego czasu wśród ludzi, którzy interesują się Indiami lub są z nimi jakoś związani. Będąc w Indiach nie jest łatwo kupić polską książkę, ale my mieliśmy szczęście i Ewa dostała ją w prezencie od Agnieszki, z którą wspólnie zwiedzały Mumbai.

Początkowo byłem wręcz oczarowany poetyckością opisów otaczającej nas rzeczywistości, szczególnie, że mnie na co dzień ta poetyckość jakoś umyka..... Jednak w miarę czytania, kiedy poetyckie opisy dotyczyły rzeczy brzydkich, brudnych, nieczystych ten sposób opisywania coraz mniej zaczął mi pasować. Na pytanie Ewy, jak mi się podobają „Lalki” odpowiedziałem „ To najbardziej poetycki opis srania na torach jaki czytałem”.

Opis „porannego pejzażu defekowania” w rozdziale „Republika latryn” jest zadziwiający i szokujący nie tylko ze względu na temat jaki opisuje. Można tam wyczytać np.,że „Hinduska załatwia swe potrzeby nocą. ... Kobiety(...)mają obowiązek pozostać czyste, a swe potrzeby trzymać – dosłownie – wewnątrz i umiejętnie je kontrolować. To miewa ten przyziemny efekt, że od świtu do zmroku chodzą z pełnym pęcherzem.”  Potem dostajemy w listach zapytania zadziwionych czytelników, czy to prawda, że Hinduski nie korzystają w dzień z toalet? I czy to prawda, że w Indiach nie ma toalet publicznych?

Handluję więc jestem

Im bardziej zagłębiałem się w książkę, tym trudniej było mi czytać i pogodzić się z tym co czytam.

Weźmy rozdział „Handluję więc jestem”. Autorka pisze: „Każdy wie, że oszustwo przynosi zysk tylko raz, a uczciwość popłaca przez lata. Jeśli klient będzie niezadowolony, handlarz straci podwójnie”. Każdy kto był w Indiach, zada sobie pytanie: „Czy ta Pani aby na pewno była w Indiach?”.

Autorka, pracy handlarza straganowego nadaje rangę "artysty oferującego coś ulotnego i niepowtarzalnego". Pisze o szacunku jakim handlarze darzą kupujących i samej transakcji jaka jest dokonywana. Jak ma się to do rzeczywistości? Nijak. Najczęściej sprzedawcy traktują nas jak bankomaty. Widzimy w ich oczach: Białasie, jesteś taki bogaty, a nie chcesz zapłacić głupich 2000 Rupii za coś, co warte jest 50? Szczególnie widać to na straganach w ruchliwych turystycznych miejscach. Będąc w Indiach dłużej widzimy jak bardzo turyści dają się naciągać. 10 krotne „przebicie” na towarze nie jest niczym nadzwyczajnym.

Ostatnio weszliśmy do sklepu, gdzie Ewa oglądała kurtę. Pierwsza cena 7500 Rupii. Gdy wyszliśmy ze sklepu handlarz wybiegł za nami, oferując za ten sam produkt 1000!! I jak tu mieć szacunek dla takiego handlarza? W moich oczach, to naciągacz, nie handlarz.

Ale po dłuższym przemyśleniu dochodzę do wniosku, że autorka prezentuje tutaj spojrzenie tubylca lub przynajmniej człowieka osiedlonego w Indiach. Ty, turysto/podróżniku doświadczysz tego rzadko. Dla handlarza jesteś szansą na extra zysk, nie straci wiele naciągając cię, na te kilka/kilkaset rupii więcej, wie, że już cię nigdy więcej nie zobaczy.

Największe wrażenie jednak zrobił na mnie rozdział ”Obyś była matką tysiąca synów”. Autorka opisuje w nim los kobiet w Indiach. Ten obraz jest naprawdę wstrząsający. Możemy tu przeczytać, że bycie kobietą w Indiach jest śmiertelnie niebezpieczne. To bardzo mocne zdanie. Czy to znaczy, że wszystkie kobiety w Indiach są w tak strasznej sytuacji?

Poparzona kobieta

Prawdą jest, że życie wielu dziewczynek jest zagrożone już w momencie, kiedy się urodzą, bo nikt nie chce dziewczynek, ze względu na posag, jaki trzeba zapłacić, żeby pozbyć się ich z domu. Czytamy dalej, że potem, kiedy tylko dojrzeją, są wydawane za mąż,  rodzą dzieci w strasznych warunkach i są źle traktowane w domach teściowych. Ale to i tak jest optymistyczny scenariusz, bo jeżeli rodziców nie stać na posag, kobieta skazana jest na żebraninę. Najgorszą sytuacją jest jednak wydanie za mąż i nie wywiązywanie się z umowy przedślubnej dotyczącej posagu. Wtedy zdarzają się podpalenia, oblania wrzącym olejem, wypadnięcia za okna, wszystko wśród milczącej akceptacji sąsiadów i rodziny. Wydawać by się mogło, że sytuacja dotyczy tylko wsi zabitych dechami, ale nie! W miastach metody są subtelniejsze, ale równie bezwzględne.

To całkowicie zgodne z prawdą, co więcej, kiedy jednemu z naszych znajomych skończyła się benzyna w samochodzie  500 m przed stacją benzynową okazało się, że nie  może zatankować do butelki lub kanistra. Nie udało się to pomimo, że proponował zapłacić ZNACZNIE wyższą kwotę. Dlaczego? Ano dlatego, że benzyna dobrze zdaje egzamin przy likwidowaniu niechcianych synowych i w tej materii prawo w Indiach jest niezwykle surowe, za sprzedaż benzyny, która nie jest wlewana do baku można iść siedzieć za współudział w morderstwie.

Młode Induski

My po przeczytaniu tego rozdziału byliśmy głęboko wstrząśnięci, tym bardziej, że znamy sporo faktów potwierdzających opisane sytuacje.

Ale ja dla kontrastu napiszę teraz coś z mojego męskiego (ktoś doda szowinistycznego) punktu widzenia. Mając obraz kobiety w Indiach przedstawiony przez Paulinę Wilk, po przyjeździe do Indii będziecie spodziewali się spotkać same zastraszone, przerażone, poparzone kobiety i dziewczyny. I? Znalezienie takowych np. w Mumbaju nie jest niemożliwe, ale nie jest też łatwe. Zanim przeczytałem tą książkę uderzyła mnie postawa młodych dziewczyn, które są bardzo często pewne siebie, wcale nie zlęknione i zastraszone. Już widzę tych młodych mężczyzn z Europy jadących w misję ratunkową tych przerażonych dziewczyn i odbijających się od muru obojętności i ignorancji z ich strony. Skąd taka postawa? Opisana sytuacja, to wierzchołek góry lodowej. Zapytałem o to kiedyś dobrze wykształconego, obytego w świecie Hindusa, który rozwikłał dla mnie tą zagadkę. W Indiach brakuje kobiet. Brakuje MILIONÓW kobiet. I one doskonale zdają sobie z tego sprawę. Szukają księcia, który będzie nie tylko piękny i romantyczny, ale ... BOGATY. Ona urodzi mu synów, a wtedy stanie się w rodzinie nietykalna, będzie miała służące, które za nią będą wykonywać wszystkie obowiązki domowe.

Tego niestety nie znajdziecie w „Lalkach”.

Obraz pokazany w książce jest prawdziwy, ale niepełny i przez to czasami może nawet krzywdzący. Co w sumie można zrozumieć, jeżeli książka ma być interesująca lepiej, pisać o rzeczach szokujących i zadziwiających niż o czymś co jest normalne i zwyczajne.

Opisywana przeze mnie książka jest bardzo ciekawa i szczerze ją polecam, ale proponuję najpierw przyjechać do Indii, zobaczyć je własnymi oczami, a dopiero potem skonfrontować to z poetyką książki. Odkryje przed wami coś, na co patrzyliście i nie widzieliście, ale z drugiej strony będziecie już mieli własny punkt widzenia, który często będzie odmienny od tego przedstawionego przez autorkę. Ja sam mam takie wrażenie, że gdybym przeczytał tą książkę przed przyjazdem tutaj, pojechał bym gdzie indziej.....